Troszkę mnie 'wzięło' lekkie przeziębienie no i nie mogę spać, to coś napiszę...
[Ma to bardziej formę opowiadania, ale pisane od serca, szczerze i myślę że ciekawie - dodane po napisaniu
]A będzie to o czymś, czym się może pochwalić absolutnie każdy - czy to dziecko, czy dorosły, młody, stary, biedny czy bogaty.
Wspomnienia - bo o tym mowa.
Prawdę mówiąc sam moment jak to piszę jest pewnym wspomnieniem - bo chwila ta jest niepowtarzalna, jedyna w swym rodzaju, drugiej takiej nie będzie choćby nie wiem co!
Więc może spróbuję na wstępie rozszyfrować, skąd wzięła się u mnie pasja związana z tramwajami, pociągami, autobusami oraz wszystkim co stare a się porusza w jakiś sposób.
Właściwie to samego momentu 'zarażenia się' tym nie jestem w stanie ująć, bo wydaje się to nie możliwe. Być może mam to w genach? Jedna połowa rodziny nauczycielami a druga kierowcami (stąd moje - 'prof' w nicku bo i to mam w genach).
Miałem jakieś 3, może 4 latka, gdy tata został kierowcą ówczesnego MPK. Początkowo jeździł na przegubach, czego nie pamiętam, ale później jeździł po Pabianicach wozami Ikarus 260.04 #505 oraz #510. Sama historia wozu #505 jest co najmniej ciekawa - bo nie zachowały się po nim właściwie żadne ślady. No, może prócz tego, że prowadziłem na kolanach taty ten pojazd a w #510 bawiłem się zamykając i otwierając drzwi co sprawiało mi niesamowitą frajdę. Przychodziłem z mamą na krańcówkę przy Dworcu gdy tata jeździł na 'trójce' albo 'jedynce' dać mu kanapki i przy okazji zasiadałem za sterami autobusu. Do dziś doskonale pamiętam kolorowe drzwi w #505 - pewno każdy płat był od innego "dawcy części". Później, po latach - gdy tata przeszedł pracować do innego dużego przewoźnika (PKS Pabianice) zawsze gdy widywałem 'pięćset piątkę' lub 'pięćset dziesiątkę' mawiałem że to 'mój' autobus.
Niezmiernie często podróżowałem do babci z mamą tramwajem do Dużego Skrętu. Z reguły zawsze trafialiśmy na linię 41bis. Mama zawsze się wściekała, bo gdy na Skręcie wysiadaliśmy, to ja nie pozwalałem odchodzić, musiałem stać na przystanku i patrzeć jak motorniczy wysiądzie, przestawi zwrotnicę oraz wjedzie na pętlę. Jakakolwiek próba przymuszenia mnie do marszu kończyła się płaczem i nie zrażała mnie ani pogoda ani zdrowie czy okoliczności. Zawsze musiałem zobaczyć ten manewr ku irytacji mamy. Od czasu do czasu jeździło się z rodziną - przeważnie tramwajem - do Łodzi. Tutaj doskonale zapisały mi się w pamięci klasyczne, czerwone 805N, głównie w ulicy Kilińskiego (wraz z istniejącym wówczas jeszcze Uniotexem) lecz także na Bałutach i Rzgowskiej. Któregoś tam pięknego letniego dnia wybraliśmy się również do Rzgowa linią 42 - również to pamiętam - czerwony przegubowiec mknący wzdłuż lasów na Rudzie Pabianickiej, przemierzający pola za Gadką Starą no i w końcu - w centrum Rzgowa. Siedziałem na jednym z pierwszych miejsc i patrzyłem się w przemykające za szybą drzewa wyobrażając sobie, że to ja siedzę za nastawnikiem...
Któregoś tam razu byliśmy na miejscu pożaru jednego przegubowca, który dojechał do mijanki na Tkackiej w Pabianicach i tam zakończył swój żywot. Wóz spłonął niemal doszczętnie, został sam szkielet. A ile było piany...
Niekiedy w niedziele wracaliśmy alternatywnym dla '41' autobusem '266'.
Przeważnie były to Ikarusy, choć zdarzały się nówki Jelcze. Z Jelczy zapamiętałem głównie konsolę na pulpicie kierowcy z mnóstwem kolorowych diod połączonych z kasownikami - pokazywały najpewniej kierowcy, czy wszystkie działają, ponadto zmieniały kolor jak ktoś kasował bilet w danym kasowniku co dawało prymitywny sposób kontroli - kto kasuje a kto nie.
Z czasem poruszanie się z kimś dorosłym przeszło w niepamięć i zacząłem samodzielnie jeździć po okolicy i cieszyć oko komunikacją. Pewnym przełomem był pamiętny dzień, gdy znalazłem na pętli Duży Skręt w okolicach tamtejszego toru odstawczego taki pręt do przestawiania zwrotnic (było to tuż po likwidacji '41bis'), który zapewne wypadł z którejś odstawionej tam rezerwy. Prętem tym postanowiłem przestawić zwrotnicę prowadzącą na bocznicę. Rozległ się głuchy trzask i... udało się! Jakiż byłem szczęśliwy... Postanowiłem naprawić to, co zmieniłem - i ponownie przełożyłem zwrotnice do pierwotnego ustawienia ale jakiż byłem z tego dumny... "Przestawiłem zwrotkę dzisiaj! Naprawdę!"...
Oj tak tak - to była późno-dziecięca radość za którą niejednokrotnie się tęskni dzisiaj.
Doskonale w pamięci utkwiła mi linia '5' - idealna była na przejażdżkę po szkole.
Istotnym etapem były lata 2001-2002. wtedy sobie upatrzyłem 'mój' wagon. Była to poczciwa 'dziewiętnastka'.
Za pierwszym razem wpadła mi w oko ze względu na piękny granatowy kolor - nosiła wówczas reklamę 'Żagla'. Był to tramwaj niezwykły. Ewidentnie miał coś w sobie, co sprawiło, że oszalałem na jego punkcie. Nawet się wyróżniał, bo wewnątrz miał na pomarańczowo umalowane siedziska a ściany i sufit były białe. Mniej ciekawe było to, ze tramwaj kompletnie nie trzmał stabilności podczas jazdy. Trzymając się poręczy 'sufit-podłoga' wyraźnie odczuwało się jak ona lata przód-tył, dobitnie widoczne było to patrząc na szparę między drzwiami, które skakały z dołu do góry. Jakoś to tak się działo, że absolutnie żadna jazda nim nie była zwyczajna. Zawsze coś się działo. Zawsze!
Sam nie wiem jak to możliwe, ale to tylko mnie bardziej przywiązywało do tego wagonu. Podczas przejazdu albo była awaria, albo jakieś śmieszne sytuacje lub rzeczy o których długo się pamięta - od spotkań 'po latach' a na poznawaniu pięknych dziewczyn kończąc - bo i takie rzeczy się zdarzały. I to tylko w 'dziewiętnastce'. Jednym z ciekawszych przeżyć było to, gdy na jednej z mijanek 'spotkaliśmy' zdefektowanego bodaj 'Exspressa Ilustrowanego' (#2) - w takiej dziwnej konfiguracji połączono pojazdy i pociąg powoli ruszył (z pasażerami!) ku Wiejskiej, tam przepięto wagony (19 na przód) i dalej do Dużego Skrętu (jednak niestety już od tyłu zdążył podjechać jakiś inny wóz, przez co trzeba było się przesiąść).
Innym razem jadąc 'Żaglem' tuż za przystankiem Zamkowa/Konopnicka brakło napięcia, przez co spod pulpitu motorniczego zaczął wydobywać się ciekawy 'bzyczek'. A że było z górki, to jakoś wagon toczył się do następnego przystanku, jednak motorniczy zatrzymał go dokładnie na skrzyżowaniu Reymonta/Zamkowa (czyżby złośliwość?). Tutaj można było dostrzec działanie akumulatora - mimo braku napięcia w sieci trakcyjnej wagon dysponował oświetleniem zewnętrznym oraz - częściowo - wewnętrznym (kasowniki itp). Postój trwał 10, może 15 minut po czym wszystko powróciło do normy.
Co ciekawe, kilka razy jak jechałem na wakacje, z odjeżdżającego pociągu widywałem.. właśnie ten tramwaj!
W pewnym momencie nie zważając na nic - gdy tylko dostrzegałem ten pojazd to wsiadałem i niezależnie kierunku jechałem choćby przystanek (miałem migawkę oczywiście). Nie ma co kryć, że gdy tylko pojawiał się na horyzoncie, to pojawiał się uśmiech na mej twarzy.
W prawdziwą psychozę wpadłem troszeczkę później, gdy dosłownie codziennie rano przed szkołą robiłem rundkę na Stare Miasto (by móc wsiąść w kurs z przeciwka, wozy się mijały zawsze na Tkaninach Technicznych), a po szkole łapałem pierwszą lepszą 'okazję' i brałem kierunek Ksawerów. Wysiadałem na Małym Skręcie a dalej już maszerowałem ścieżką wzdłuż torów do centrum tej miejscowości gdzie czekałem na powrotny do Pabianic, przy czym prawie zawsze podczas takiego marszu słyszałem za sobą przyjazny szum co oznaczało, że jak się odwrócę to ujrzę pomykającego gdzieś za mną przegubowca... Przyspieszałem wtedy kroku, by zdążyć do przystanku i wracałem nim aż do końca - czyli na Wiejską, gdzie 'przepuszczałem' kurs, by podjechać do domu następnym. Dziś - nawet jak to piszę - wydaje mi się zupełnym szaleństwem, ale tak było. Zawsze jak kasowałem bilety, to na odwrocie notowałem numer wozu, gdzie tego dokonałem. Najwięcej uzbierałem z #1 ('Ekspress Ilustrowany') oraz #10 ('Fabian'). Niestety mając taką kolekcję, nie trzymałem tego w jednym miejscu, w efekcie nieliczne egzemplarze dotrwały do dziś. Wiadomość o wycofaniu 41 z Pabianic przyjąłem z ogromnym smutkiem, szczęśliwie jednak obserwowałem manewry latem 2003 roku na Dużym Skręcie z powodu nieprzejezdnego odcinka do Łodzi (remont wiaduktu kolejowego), bo to pozwoliło mi się poczuć jak dawniej z '41bis'. Czuć było jednak już w powietrzu tą atmosferę likwidacji.
Istotną rolę grał u mnie również 102NaW #28. Właściwie to był on drugim zaraz po #19, którego przy byle okazji 'zaliczałem'. A gdy go pierwszy raz ujrzałem to dosłownie stanąłem na ulicy jak wryty w ziemię "Łojezu, stary tramwaj! Starszy niż inne!" - mniej więcej tak zareagowałem. Nie orientowałem się wówczas jeszcze do końca w typach pojazdów, nie słyszałem o KMST. Dopiero karteczka wewnątrz, w drugim członie uświadomiła mnie, że "wagon został odrestaurowany Przez Klub Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi z okazji 30 lecia wprowadzenia do eksploatacji. Podobne pojazdy zostały wyprodukowane w 1973 roku...."
Zaznaczę tutaj, że 'Żagiel' już nie był 'Żaglem', bo zyskał nową reklamę sprzętu RTV/AGD (mimo wszystko granatową).
Czas do końca roku 2003 leciał bardzo szybko. Z tego co pamiętam ostatni raz 'Żagielka' widziałem w Pabianicach 2 grudnia, tuż przed świętami. Nawet wówczas się tym nie przejąłem "łoh tam, jeszcze tydzień, na pewno przyjedzie".
...nie przyjechał.
Pamiętnego 31 grudnia 2003 niemalże całkowicie spędziłem w tramwaju. Do dziś pamiętam tylne światła odjeżdżającego na zawsze 102NaW-28, które znikły mi z oczu za zakrętem w ulicy Łaskiej....
Od tamtej pory nie miałem wyboru - pozostał mi Ikarus #510 (#505 już od dawna nie było). Symbolicznie rolę 'dziewiętnastki' przejął ten autobus, choć już mi nie przynosił nigdy szczęścia.
Ale prawdą było, że w miarę możliwości starałem się nim jeździć.
Ostatni raz było to bodaj w styczniu lub lutym 2006 roku na 'jedynce'. Niby tak niedawno...
Pewną ciekawostką związaną z 80N-19 było to, że jakoś na początku września 2005 roku, pewnego dnia, gdy tylko wstałem coś mnie natchnęło by jechać na północ. Nie wiem co to było, ale jakaś niesamowita chęć na przejażdżkę rowerem. No to zabrałem maszynę i ruszyłem. Jakież było moje zdziwienie gdy na Helenówku ujrzałem jak tną 'Żagielka'...
Aż zszedłem z roweru i uwierzyć w to nie mogłem.
Toż to niezaprzeczalnie niewiarygodny zbieg okoliczności!
Niezmiernie zasmucony popatrzyłem chwilkę na złom za siatką będący pozostałością po tramwaju i pojechałem dalej - do Zgierza kontynuując wycieczkę.
Do 'jedenastki' nie przywykłem, nie zżyłem się tak jak ze 41, gdzie znało się nawet motorniczych. Najbardziej z Pabianicami kojarzę dwóch panów, jeden motorman to był tęgi, łysawy mężczyzna, którego prawie na co dzień można było spotkać na naszej linii, drugi natomiast to starszy, siwy i przesympatytczny, wesoły, rozmowny pan. Z nim właśnie kojarzę zabawną sytuację w 803N #10 ('Fabian') gdy był mróz i jakaś kobieta na wysokości Dużego Skrętu zapukała do kabiny i poprosiła by uruchomił ogrzewanie, bo jest strasznie zimno w wozie (sam motorniczy jechał w grubej kurtce, co w ciasnej kabinie sprawiało ciekawe wrażenie). Na to padła odpowiedź, że "raczej nie może włączyć bo nie działa", czy coś takiego. Tramwaj ruszył, ale widać prowadzący uznał, że można spróbować... Jak to się skończyło? Powiem że bardzo efektownie - bum i stop
oraz "a masz pani ogrzewanie!" )Był też wspaniały przejazd zmodernizowanym "Jogo" #13, kiedy to sobotniego słonecznego dnia do drugiego członu wsiadł student (wiekowo) z gitarą a obok siedzieli starzy mili cyganie, którzy poprosili go "czy można sobie pobrzdąkać?". Po otrzymaniu instrumentu, przez całą drogę pięknie grali, śpiewali i się bawili, co sprawiło, że jazda była niesamowicie miła i klimatyczna!
Pamiętam również, że końcowe dni/miesiące, gdy Ikarus 510 był na chodzie można go było spotkać nawet na T czy... D! Był to zdecydowanie wyjątkowy widok, Ikarus na D! Oj, jak żałuję, że nie wziąłem wówczas aparatu...
Byłem parę dni temu na zajezdni.
Ostatni autobus tak związany z tamtymi cudownymi latami - przypominający dzieciństwo, szkołę, będący świadectwem dawnych dni - niszczeje swobodnie na terenie zajezdni a już w tym tygodniu (może i dziś) ma zostać podpisana jakaś umowa o złomowanie...
Jestem świadom, że już nigdy tata nie weźmie mnie tu na kolana, nie zamknę drzwi, nie zatrąbię, nie przyniosę mu kanapek z mamą...
Zresztą... To i tak już niemożliwe.
Została ta cudowna pamięć, obrazy wyobraźni - płytkie, szare, może monotonne ale szczere i prawdziwe.
Ten uśmiech, ta radość...
Teraz nie ma 'Żagielka' czy w ogóle linii 41. Nie ma autobusowej 'piątki', starych cyganów w Pabianicach, rzgowskiej linii ani kremowych przegubów.
Nie ma również Ikarusa numer 505 ani PKS Pabianice.
Nie ma klimatycznych przygód czy niezwykłych motorniczych.
Nie ma klimatu, piękna, historii.
Jest Ikarus #510, ale i jego nie będzie - kwestia dni, godzin, a może i chwil...
Mam taką nieużywaną szafkę pod biurkiem.
Otwieram i oto co widzę:
Rozkład jazdy '41', jakieś zdjęcia, bilet z czerwonym napisem '19 - żagiel'.
Rzadko ją otwieram.
Bo i po co...
Ksawerów.
Idę sobie wydeptaną ścieżką wzdłuż torowiska tramwajowego.
Słyszę szum za sobą i gwałtownie, z przyzwyczajenia się odwracam:
...to tylko 'jedenastka'.......
----==========***==========----
Jak przy temacie wspomnień jestem to pozwolę sobie jeszcze zacytować fragmenty opisu z przejażdżki wąskotorówką - wszak to również wspomnienie!
"Od zawsze" mym marzeniam było przejechanie kolejką wąskotorową z prawdziwego zdarzenia (w Pabianicach już nie ma, kiedyś o niej Wam napiszę). Innym marzeniem był przejazd po 'nieczynnym' szklaku kolejowym. Gdy czasem odwiedzałem stację Ozorków W. wiedziałem, że nic tam już nie pojedzie. I tu nasuwał mi się żal, że "nie zdążyłem"... Nie zdążyłem na Kujawskie Koleje Wąskotorowe. Odjechały. Na zawsze.
Jednak za jednym zamachem spełniłem wszystkie kolejowe marzenia.
Nigdy nie zapomnę przejazdu (jak dotychczas mego jedynego) Łęczyca-Ozorków-Krośniewice 23 czerwca ubiegłego roku. To było coś wspaniałego... Coś wzruszającego. Nie wiem jak reagują na to inni miłośnicy, ja jednak miałem prawie łzy w oczach, gdy widziałem jak ludzie wybiegali z okolicznych gospodarstw patrząc zdziwieni na trąbiący wagon, gdy widziałem kierowców hamujących w ostatniej chwili (bądź przeciwnie) nie spodziewając się pociągu na przejeździe, gdy prowadzący pojazdy po równoległej drodze krajowej - patrzyli się zamiast na jezdnię to na wagonik... Oj, długo by wymieniać.
Dodatkowego klimatu dodawało to, iż od Łęczycy do Krośniewic wagon był właściwie pusty (jedynie mechanik, Naczelnik i Jarek). To był klimat dawnych lat. Tych, które przeoczyłem. Tu nikomu się nie spieszyło. Jak się zaczęło dymić z komory silnika, nikt się specjalnie tym nie przejął, wagonik wolno podjechał do stawu, skąd maszynista pobrał wodę. Ale sam głos silnika wraz z trąbką! Istna muzyka!
W Krośniewicach na intuicję trafiłem na PKS. I jadąc Autosanem przyglądałem się torowisku obok jezdni. Z tej perspektywy dostrzegłem całą resztę - słupy (albo kikuty po nich), mostki, oznakowanie, nasypy... Aż nie mogłem uwierzyć, że niedawno jechałem tą właśnie koleją. Najpiękniejsze było, że patrząc tak na to... usnąłem, budząc się w zatłoczonej, brudnej, głośnej Łodzi dostrzegłem kontrast między urokliwą kujawską kolejką a okolicami gdzie mieszkam.
Teraz - czuję, że kolejowe marzenia spełniłem. Będę miał o czym opowiadać wnukom.
----------------------------------------------
No i zastanawiam się, kto czytając dotarł do tego miejsca?
Przyznam, że wpadłem w trans pisania - tak to jest jak sentymentalny człowiek się do tego zabiera. Aż sam się zdziwiłem z jaką dokładnością jestem w stanie wszystko sobie przypomnieć. Typowa reakcja domina - zaglądając w jeden kawałek przeszłości, przypomina się następny i kolejny i znowu...
...i pomyśleć, że obecne czasy za jakieś 5-10 lat będę tak samo wspominać?
Cóż - takie realia tego świata, wszystko brnie do przodu i trzeba doceniać chyba naprawdę każdą pierdółkę, bo jutro może być już za późno...
No - trochę zanudziłem.
Piszcie, piszcie, czy pamiętacie stare, nie tak dawne czasy?
Linie 42, 44, jakieś niesamowite przygody i przeżycia z tym związane?
Pozdrawiam gorąco!
profesor.
Fajne.
Podobno jak coś przejeżdżało to krzyczałem "paka-paka-paka" i podskakiwałem, aż cały wózek się ruszał 
Mam też taki przebłysk, że kiedyś jak wracaliśmy w święta od babci linią B to na przystanku bodajże Lutomierska/Klonowa autobus nie mógł ruszyć z przystanku więc ludzie wysiedli i go popchnęli (a był to Ikarus 280 